نام روزهای هفته‌ی فرنگی از گاهنامه‌ی کهن ايرانی برگرفته شده است

می دانیم که نام روزهای هفته در ايران کهن بدين گونه بوده است:

کیوان شید = شنبه

مهرشید = یکشنبه

مه شید = دوشنبه

بهرام شید = سه‌شنبه

تیرشید = چهارشنبه

هرمزشید = پنج‌شنبه

ناهیدشید یا آدینه = جمعه

اينک با بررسی ريشه‌های اين واژگان به اين بر‌آيند ساده می‌رسيم:

کیوان شید = شنبه

Saturday = Satur + day

Saturn = کیوان

------------------------------------------------------------------------------

مهرشید = یکشنبه

Sunday = Sun + day

Sun = خور (خورشید) = مهر

------------------------------------------------------------------------------

مه شید = دوشنبه

Monday = Mon + day

Moon = ماه

--------------------------------------------------------------------------------

بهرام شید = سه‌شنبه

Tuesday = Tues + day

* Tues = god of war = Mars = بهرام

*

Tuesday

O.E. Tiwesdæg, from Tiwes, gen. of Tiw "Tiu," from P.Gmc. *Tiwaz "god of the sky," differentiated specifically as Tiu, ancient Germanic god of war, from PIE base *dyeu- "to shine" (see diurnal). Cf. O.N. tysdagr, Swed. tisdag, O.H.G.ziestag. The day name (second element dæg, see day) is a translation of L. dies Martis (cf. It. martedi, Fr. Mardi) "Day of Mars," from the Roman god of war, who was identified with Germanic Tiw (though etymologically Tiw is related to Zeus), itself a loan-translation of Gk. Areos hemera. In cognate Ger. Dienstag and Du. Dinsdag, the first element would appear to be Gmc. ding, þing "public assembly," but it is now thought to be from Thinxus, one of the names of the war-god in Latin inscriptions.

---------------------------------------------------------------------------

تیرشید = چهارشنبه

Wednesday = Wednes + day

* Wednes = day of Mercury = Mercury = تیر

*

Wednesday

O.E. Wodnesdæg "Woden's day," a Gmc. loan-translation of L. dies Mercurii "day of Mercury" (cf. O.N. Oðinsdagr, Swed.Onsdag, O.Fris. Wonsdei, M.Du. Wudensdach). For Woden, see Odin. Contracted pronunciation is recorded from 15c. The Odin-based name is missing in German (mittwoch, from O.H.G. mittwocha, lit. "mid-week"), probably by influence of Gothic, which seems to have adopted a pure ecclesiastical (i.e. non-astrological) week from Greek missionaries. The Gothic model also seems to be the source of Pol. sroda, Rus. sreda "Wednesday," lit. "middle."

--------------------------------------------------------------------------

هرمزشید = پنج‌شنبه

Thursday = Thurs + day

* Thurs = Thor = day of Jupiter = Jupiter = هرمز

*

Thursday

O.E. Þurresdæg, perhaps a contraction (influenced by O.N. Þorsdagr) of Þunresdæg, lit. "Thor's day," from Þunre, gen. ofÞunor "Thor" (see Thor); from P.Gmc. *thonaras daga- (cf. O.Fris. thunresdei, M.Du. donresdach, Du. donderdag, O.H.G.Donares tag, Ger. Donnerstag "Thursday"), a loan-translation of L. Jovis dies "day of Jupiter," identified with the Gmc. Thor (cf. It. giovedi, O.Fr. juesdi, Fr. jeudi, Sp. jueves), itself a loan-translation of Gk. dios hemera "the day of Zeus."

-------------------------------------------------------------------------

ناهیدشید یا آدینه = جمعه

Friday = Fri + day

* Fri = Frig = day of Venues = Venues = ناهید

*

Friday

O.E. frigedæg "Frigga's day," from Frige, gen. of Frig (see Frigg), Germanic goddess of married love, a West Germanic translation of L. dies Veneris "day of (the planet) Venus," which itself translated Gk. Aphrodites hemera. Cf. O.N. frijadagr, O.Fris. frigendei, M.Du. vridach, Du. vrijdag, Ger. Freitag "Friday," and the Latin-derived cognates O.Fr. vendresdi, Fr.vendredi, Sp. viernes. In the Germanic pantheon, Freya (q.v.) corresponds more closely in character to Venus than Frigg does, and some early Icelandic writers used Freyjudagr for "Friday." Black Friday as the name for the busy shopping day after U.S. Thanksgiving holiday is said to date from 1960s and perhaps was coined by those who had the job of controlling the crowds, not by the merchants; earlier it was used principally of days when financial markets crashed.

نام روزهای هفته در ایران باستان

کیوان شید ( شنبه ) :نخستین روز هفته به نام کیوان شید نامگذاری شده است که تشکیل شده است از کیوان + شید . کیوان بعد از مشتری بزرگترین سیاره شمرده میشود . که 700 برابر زمین است . آنرا زحل نیز نامیده اند. شید نیز به چم ( معنی ) نور و روشنایی است . از این روروز نخست ایرانی حکایت از سیاره روشن و نورانی را دارد .

مهر شید

( یکشنبه ) :

روز دوم از هفته مهر شید است که مهر آن به چم ( معنی) دوستی و مهربانی است . در پهلوی میتراست . مهربرگرفته شده از آئین هفت هزار ساله میترایی است . مهر همچنین ایزد عهد و پیمان است و در اوستا آمده است که هیچ چیز بر ایزد مهر پوشیده نخواهد بود . نامگذاری این روز به مهرشید حکایت از تعهدی است که بین مردمان باید برقرار باشد زیرا در ایران باستان پیمان شکنی و دروغ بزرگترین گناهان به حساب می آمده است . شید نیز به چم ( معنی ) روشنایی و نور می باشد .

مه شید ( دوشنبه ):مه بر گرفته شده از ماه است که این نیز از آیین میترایی کهن ایرانی آمده است

. خورشید و ماه از تندیس های آئین میترایی بوده است که نشان از قدرت و
پویایی جهان آفرینش داشته است . سومین روز هفته در ایران باستان به نام
این نماد خداوند نامگذاری شد و آنرا مه شید به چم (معنی ) ماه روشن و
نورانی نامگذاشتند .

بهرام شید ( سه شنبه ):

بهرام برگفته شده از ورهرام زبان پهلوی باستان است و از یکسو نام ستاره مریخ است . بهرام ایزد پیروزی در ایران باستان شمرده می شده است و اندیشه نیاکان ما بر این بوده است که خداوند یکتا ( اهورامزدا ) نیروی هایش را برای اجرا در بین افراد بشر بین ایزدان ( فرشتگان ) خود تقسیم نموده است تا آنان آنرا برای

مردمان پیاده کنند . از این رو بهرام ایزد پیروزی نامیده شده بوده است و
چهارمین روز هفته به نام روزپیروزی روشنایی بر تاریکی و غلبه انسان بر
بدی ها و اهریمن نامگذاری شده است .

تیر شید ( چهارشنبه ):

تیر برگرفته شده از تیشتر پهلوی است . نیاکان ما تیر را ایزدان و نگهبان باران نامگذاری نموده اند و اینگونه می پنداشته اند که اهورامزدا برای یاری رسانی به کشاورزان و جلوگیری از خشکسالی و باروری زمین و سبز و سالم و پاکیزه ماندن جهان به ایزد باران فرمان میداده است که به یاری مردمان برسد . در کل این روز به نام روز روشنایی باران و خواست پروردگار

برای حفظ طبیعت نامگذاری شده است .

اورمزد شید ( پنجشنبه ) :

اورمزد نام دیگری از دهها نام اهورامزدا است که همه حاکی از قدرت و توانایی پروردگار است . این نام از واژه های پهلوی ارمزد - هرمزد - اورمزد - هورمزد - اهورامزدا - مزدا گرفته شده است . از این رو پنجمین روز هفته به نام روز روشنایی خداوند نامگذاری شده است. از این رو این واژه هنوز به گونه ای دیگر در شبهای جمعه برقرار است و هنوز تصور مردمان ما بر این است که شبهای جمعه روز ارتباط با خداوند و فوت شدگان است.

ناهید شید ( آدینه ) :

ناهید همان آنهیته یا آناهیتا است که ایزد آب قرار گرفته است . در

اوستا آناهیتا به صورت دوشیزه ای بسیار زیبا - قدی بلند و اندامی
تراشیده نام نهاده شده است و نام دیگر ستاره ونوس نیز آناهیتا یا ناهید
است . در کل روز جمعه روز روشنایی آب و مظهر بخشندگی و عنایت پروردگار
نامگذاری شده است