ماژلان دریانوردی که دنیا را دور زد :مشهورترین دریانوردان عصر رنسانس پرتغالی ها و اسپانیایی ها بودند.پرتغالی ها قبل از اسپانیایی ها راه دریانوردی را پیش گرفته بودند،اما به سمت شرق(اسپانیایی ها بیشتر دنبال کشف غرب بودند).انها گروه های دریانوردی خود را ب زحمت از سواحل مدیترانه و بیخ گوش کشتی های عثمانی رد میکردند تا با هزار خطر به هند و جزایر ادویه برسند،راهی که زحمت و هزینه ی زیادی داشت اما باعث شده بود انها زودتر با شرق اشنا شوند.از جمله این دریانوردان ماجراجو فرنائود ماژالاس معروف ب فردیناند ماژلان بود.ماژلان ک در خانواده ای اشرافی متولد شده بود،ابتدا در دربار شاه جان دوم ب عنوان پیشخدمت مشغول ب کار شد.امابعد زندگی در لیسبون ک ان زمان از مراکز علوم در اروپا بود،باعث شد او به تحصیل در جغرافیا و نجوم بپردازد و کم کم ب دریانوردی علاقه مند شود.ماژلان فقط 20سال داشت ک اولین ماموریت دریایی خود را ان هم به مقصدی بسیار دور یعنی هند تجربه کرد.اتفاقا در همین سفر بود ک او بخاطر شجاعتش در جنگی در شهر کیلوا(تانزانیای امروزی)نشان سلحشوری گرفت.سال بعد او ب هند شرقی یا اندونزی رفت و چهارسال بعد رسماناخداشد و این شروع ماجراجویی های ماژلان بود.



کلاهی که سر پرتغالی ها رفت

پیمان"توردسلیاس"یا همان خط فرضی که پاپ روی نقشه جهان کشید،در نصف النهار46 درجه غربی واقع شده بودو جهان را بین اسپانیا و پرتغال تقسیم میکرد.اسپانیا و پرتغال خبر نداشتند جزایر ادویه ک هردوکشور برای بدست اوردن ان تلاش میکردند هم از ان سوی جهان در اسیای شرقی واقع بود بنابراین نمیدانستند ک این نصف النهار زمین را دور میزند و ان طرف میشود 134درجه شرقی وبا احتساب همان تقسیم،جزایر ادویه متعلق به پرتغالی هاست!بخاطر همین اسپانیایی ها میخواستند زرنگی کنند تا زودتر دستشان ب جزایر برسدو انجا را از ان خود کنند.ازان طرف در پرتغال هم ماژلان ب فکر گرفتن جزایر ادویه از غرب بود.او ابتدا طرحش را پیش پادشاه پرتغال برد،اما جان دوم طرح او را انقدر متهورانه دید ک نتوانست ریسکش را بپذیرد و ماژلان برای اجرایی شدن برنامه اش مجبور شد سراغ ثروتمندترین دولت ان زمان یعنی اسپانیایی ها برود.شارل اول پادشاه اسپانیا برنامه ماژلان را پذیرفت چون ارزش تجارت جزایر را میدانست.اما وقتی چشم ماژلان به کشتی هایی که شارل در اختیارش گذاشته بود خورد فهمید که پادشاه هرچند با برنامه ی او موافق است،اما خوشبین نیست.شارل پنج کشتی درا ختیارش قرار داده بود که ب قول"پنروسه"تاریخ نگار:کشتی ها چنان کهنه و تعمیری بودند که کسی حاضر نبود حتی تا جزایر قناری(که در نزدیکی اسپانیاست)هم با انها سفر کند.این پنج کشتی عبارت بودند از:"ترینیداد"به ناخدایی ماژلان،"سن آنتونیو"به ناخدایی خوآن دکارتاژ،"کونسپسیون"به ناخدایی گاسپارد کسادا و معاونت خوآن دل کانو،"ویکتوریا"به ناخدایی لویس دمندوزا و"سانتیاگو"به ناخدایی خوآن رودریگز.این اشخاص همگی تیم همراه ماژلان بودند.که قرار بود هر کدامشان در اینده نقش مهمی در این سفر داشته باشند.به این ترتیب پنج کشتی و ملوانانش که تعدادشان به 240 نفر میرسید در سال 1518راه خود را اغاز کردند.

شورش اغاز میشود

ماژلان که میدانست کشتی هایش چندان قدرتمند نیستند،سعی کرد تا میتواند از لبه ساحل حرکت کندتا اگر مشکلی پیش امد بتواندسریعا کشتی ها را به ساحل برساندو به همین خاطر سفرش خیلی طولانی شد.او مدت زیادی در کنار ساحل افریقا حرکت کرد تا به سیرالئون رسیدو از انجا مسیرش را کج کرد و مستقیم به سمت امریکای جنوبی و برزیل رفت.وقتی به برزیل رسید هم تصمیم گرفت به دلیل اینکه در نیمکره جنوبی با زمستان مواجه شده بود،ازابتدای مارس(اسفند)تا اگوست(شهریور)توقف کند.در این توقف ملوانان از فرصت برای تجارت با بومیان محلی استفاده کردند ولی در این بین اتفاق بدی افتاد.دسکادا،دمندوزا و دکارتاژ سه ناخدای اسپانیایی که از همان اغاز سفرهم ناسازگاری با فرمانده پرتغالی داشتند،شورش کردند.بهانه شان هم توقف بیش از حد بود.اما ماژلان موفق شد به اتفاق ملوانانی که به او وفادار بودند شورش را سرکوب کند.ناخداهای همراه ماژلان اکثرا اسپانیایی بودند.بخاطر همین ماژلان با هوشمندی برای انکه در این شورش ها دست برتر را داشته باشد کثریت ملوانان را از پرتغالی ها انتخاب کرده بود.بعد از درگیری ماژلان شورشیان را به مرگ محکوم کرد.او عاقبت دسکادا و دمندوزا را اعدام و کارتاژ را در یک ساحل بی اب و علف رها کرد.جالب اینکه خوآن دل کانو هم که بعدا از معدود کسانی شد که دوباره به اسپانیا برگشتند،ابتدا جز همین اعدامی ها بود.اما ناگهان مورد عفوماژلان قرار گرفت و شد یار غار او!

تنگه ماژلان

بعد از همه ماجرا هایی که اتفاق افتاد،کشتی ها راه جنوب را درپیش گرفتند تا اینکه به نقطه ای رسیدند که امروز دماغه ویرجین نام دارد و در جنوب ارژانتین است.ماژلان کوچکترین کشتی یعنی سانتیاگو را برای شناسایی فرستاد که در مسیر به صخره ها برخورد کردو غرق شد.در ادامه هر چهار کشتی به مسیرشان ادامه دادندو به جنوبی ترین نقطه ارژانتین امروز رسیدند.حالا چشم ماژلان به بزرگترین اقیانوس دنیا باز بود.اقیانوسی که خود ماژلان ان را آرام نام نهاد.تنگه ای هم ک گروه ماژلان از ان عبور کردند بعد ها ب افتخار او تنگه ماژلان نامیده شد.در ادامه راه یکی دیگر ازکشتی ها از ترس کمبود اذوقه به اسپانیا بازگشت.حالا فقط ماژلان با سه کشتی باقی مانده بودند.اما قسمت بسیار سخت سفر عبور ازهمین اقیانوس عظیم بود.ماژلان ابتدا کمی در حاشیه امریکای جنوبی به سمت شمال حرکت و سپس مسیر خود را به سمت غرب کج کرد.کشتی ها سه ماه و بیست روز را در اب های اقیانوس ارام حرکت میکردند در حالی که نمیدانستند دقیقا کجای دنیا هستند و مسیر را درست میروند یا نه.

ملاقات با سرزمین های شرقی

درششم مارس 1521پس از نزدیک به چهار ماه سرگردانی در اقیانوس ارام،کشتی ها به خشکی رسیدند.جزیره ای که ماژلان به ان رسید امروز"گوام"نام دارد.او میخواست از بومیان انجا اذوقه بگیردولی انها که تعدادشان به صدهانفر میرسید ان کشتی را غارت کردند و میخواستند سراغ کشتی های دیگر هم بروند.در نتیجه ماژلان به سرعت از گوام به سمت شمال حرکت کرد و به مجمع الجزایر زیبایی رسید ک بعدها نام ان را بخاطر نام پادشاه اسپانیا فیلیپ دوم، فیلیپین نامیدند.ماژلان در این جزیره رفتار ارام تری دید و توانست کلی اذوقه و همچنین هدایای مختلف از انها بگیرد.در ادامه ماژلان و یارانش به مالزی رسیدند.در این سفر برده ای همراه ماژلان بود که پرتغالی ها قبلا از راه شرق از همین مالزی گرفته بودند.وقتی ماژلان به مالزی رسید عملا او و برده اش نخستین انسان هایی بودند که یکبار360درجه دور زمین گشته بودند.

پایان کار

فیلیپین و مالزی پایان کار ماژلان بودند.در یکی از گشت های او در جزایر اطراف فیلیپین هنگامی که ماژلان یکی از قبیله های محلی را به مسیحیت دعوت کردو با انها متحد شد،دشمنان ان قبیله به جنگ ماژلان و متحدانش امدند.اما در مقابل سپاه 1500نفری قبیله دشمن گروه40-50نفری مازلان حرفی نداشتند و نتیجه اش مرگ ماژلان بود.به این ترتیب سفر او در اسیای شرقی نیمه تمام ماند و نتوانست دوباره به اسپانیا بازگردد اما ناخدای همراه او خوآن دل کانو هنوز زنده بود و میتوانست سفر اورا کامل کند.اوسه کشتی داشت ولی تعداد ملوانانش کافی نبود.بعد از مرگ ماژلان ابتدا جو ناارامی شکل گرفت.ولی دل کانو و اسپینوزا اوضاع را بدست گرفتند و ملوانان و اموال کشتی ها را در دو کشتی تقسیم کردند.انها سپس از فیلیپین راه افتادند.دو کشتی ابتدا با دور زدن جزایر اقیانوسیه به برونئی فعلی رسیدند.در انجا سلطان برونئی بخوبی با انها رفتار کرد و هر دو ناخدا هدایایه گرانقیمتی گرفتند و ادویه زیادی خریدند تا برای تجارت به اسپانیا ببرند.پس از ان انها از دو مسیر جدا به سمت اسپانیا حرکت کردند.اسپینوزا میخواست خودش را به پاناما برساند و اموال را ب کشتی دیگری انتقال دهدو از انجا به اسپانیا برود.اما دل کانو میخواست از طریق جنوب افریقا و دماغه امید نیک اینکار را بکند.راه اسپینوزا منطقی نبود چون اقیانوس ارام هنوز ناشناخته بودو این ناشناختگی هم عاقبت کار دستش داد.او در راه به پرتغالی ها (دشمنان قسم خورده اسپانیا)برخورد و کشتی اش توقیف شد.اسپینوزا چندسالی زندانی بود تا توانست با بیچارگی از زندان بیرون بیاید و به اسپانیا بازگردد.اما دل کانو خیلی زودتر از اسپینوزا سوار بر کشتی ویکتوریاابتدا به سرعت جزایر اندونزی یعنی بالی،جاوه و سوماترا را دور زدو به کشورش برگشت.او هرگز در راه توقف نکرد تا به پرتغالی ها برخورد نکند.

ساعتی که جانشان را نجات داد

کشتی دل کانو مسیر بسیار طولانی اندونزی تا جنوب افریقا را طی کرد.اوضاع از نظر اذوقه و هوا بد بود و تعداد مردگان کشتی بیشتر از زنده ها شده بود ولی به هرحال حرکت انها ادامه داشت تا اینکه انها به جزایر سانتیاگو در کیپ ورد(غرب افریقا)رسیدند.جایی که دست پرتغالی ها بود.دل کانو وقتی ماجرا را فهمیدابتدا به دروغ گفت از کارائیب امده و گم شده اند.اما پس از چند روز پرتغالی ها به انها شک کردندو13 نفر از ملوانان را زندانی کردند.اما دل کانو و بقیه افراد به مسیرشان ادامه دادند.تا اینکه یک روز هنگام غذاگرفتن،ملوانان با پرتغالی ها سر اینکه ان روز،پنجشنبه است یا چهارشنبه بحثشان شد.پرتغالی ها میگفتند چهارشنبه اماملوانان با تعجب میگفتند ان روز پنجشنبه است و روی حرفشان مصر بودند!و همین اشتباه جان انها را نجات میدهد.این موضوع انقدر برای پرتغالی ها مجهول بود که باعث شد به اسپانیایی بودن ملوانان شک کنند و انها را ازاد کنند.ملوانان حق داشتند،انها از مرز تاریخ بین المللی رد شده بودندو به علت حرکت مداوم به سوی غرب مدت 24ساعت زمان به دست اورده بودند!سرانجام گروه دل کانو در هشتم سپتامبر1522فقط با 18 ملوان اروپایی و3اندونزیایی به اسپانیا رسیدند.این افراد به اضافه13نفری که بعدا از زندان پرتغالی ها ازاد شدند تنها بازماندگان این سفر پرماجرا بودند.سفری که کروی بودن زمین را برای همیشه ثابت کرد.

ماژلان در سفرهایش حیوانات جدیدی را دید که بسیاری از مردم جهان و بخصوص اروپایی ها انها را نمیشناختند.انان برای اولین بار موجودی را در امریکای جنوبی دیدند که به ان شتر بی کوهان میگفتند که همان لاما بود
درخاطرات ماژلان امده:نوعی غاز سیاه یافتیم که به جای پرکندن باید پوست ان کنده شود.احتمالامنظور او پنگوئن است.انان نخستین انسان ها یا حداقل اروپایی هایی هستندکه پنگوئن ها را دیده اند.

ممنون مطلب مفیدی بود
کتابی هست به نام سفرنامه ی ماژلان که همه ی ماجرا ها و اتفاقایی که توی سفر به جزایر ادویه و برگشتن به اسپانیا برای این پنج کشتی اتفاق افتاده رو شرح می ده این سفرنامه به دست پیگافتا دی لومبارد که همراه ماژلان عازم سفر شده و توی سفر به ماژلان خیلی نزدیک بوده نوشته شده زمانی که به اسپانیا برمی گردن این کتاب به پادشاه اسپانیا داده می شه و همچنین توی اون کشتی خواهر زاده ی ماژلان هم بود که خودش رو به شکل مرد ها درآورده بود تا بتونه سوار کشتی بشه و فقط ماژلان خبر داشته و در سفر نویسنده ی کتاب (پیگافتا دی لومبارد)هم این موضوع رو متوجه میشه و زمانی که به اسپانیا برمی گردن با هم ازدواج می کنن و در اصل کشتی ماژلان اولین کشتی ای بوده که برای اولین بار دور دنیا را طی کرده اتفاق هایی که در طول سفر براشون رخ می ده خیلی جالبه توصیه می کنم اگه تونستین کتابشو بخونین