MaRs
2014/08/03, 13:51
8588
آتیلا (۴۰۵ تا ۴۵۳ میلادی): رهبر قوم هون که در زمان حیاتش بزرگ‌ترین امپراتوری را در اروپا، از رود اورال تا دانوب داشت. در زمان فرمانروایی‌اش وی یکی از مخوف‌ترین دشمنان امپراتوری‌های روم غربی و شرقی بود. رومیان به او لقب تازیانه خداوند داده بودند و به او باج می‌دادند تا کاری به کار رم نداشته باشد.
آتیلا در آغاز به ایران حمله کرد و با شکست مواجه شد. حمله‌ای که او در سال ۴۴۱ میلادی به امپراتوری روم شرقی کرد باعث شد تا تصمیم به حملات بیشتری به سوی غرب بگیرد. وی در اروپا شهرهای بسیاری را نابود و غارت کرد.
مرگ عموی آتیلا به نام روگیلا (راگا و یا روا) در سال ۴۲۴ میلادی موجب شد که او پس از قتل برادرش بلدا (یا بودا) که فرزندان مونجوک بودند و تثبیت موقعیت خود کنترل امپراطوری هون را به دست بگیرد. آتیلا دو بار به بالکان لشکر کشید و پیش از شکست در نبرد چالون از گل (فرانسه امروزی) تا اورلئان پیش رفت؛ وی در ۴۵۲ امپرطور روم غربی والنتینای سوم را از پایتختش راونا بیرون راند و به قسطنطنیه و رم رسید وی از تاختن به این دو شهر خودداری ورزید.
منشا نام آتیلا دقیقاً معلوم نیست چون اطلاعات بسیار کمی درباره اسامی هونها موجود است. ممکن است این نام از کلمه آتیل که در آلتایی قدیم به معنی آب و نیز نام رود ولگا در زبان ترکی است، ایجاد شده باشد. (همچنین این نام را با آتالیق -به معنی پدرخوانده- که عنوانی مهم در قبایل ترک بوده مقایسه کنید) مورخ لهستانی نام آتیلا را بصورت آگویلا بکار برده که معنی کلمه آگوا در زبان لاتین آب است. برخی هم معتقدند که نام آتیلا از ترکیب کلمه ایتلت مجاری (به معنی قاضی) یا آتا در زبان گوتی (آتا -به معنی پدر-از زبان ترکی وارد این زبان شده‌است) با پسوند تصغیر ایلا ایجاد شده‌است. نوشته‌های تاریخی نشان می‌دهد که نام آتیلا در اروپای مرکزی قبل از آتیلای هون نیز رواج داشته‌است. نام آتیلا در زبانهای مختلف به شکل‌های متفاوتی مورد استفاده قرار می‌گیرد بعنوان مثال:
در زبان انگلیسی: Ætla , Attle و Atlee
در زبان ایتالیایی: Attila
در زبانهای اسکاندیناوی: Atli و Atle
در زبان آلمانی: Etzel
در زبان مجاری: Attila، Atilla و Etele
در زبان ترکی: Attila، Atila و Atilla
در زبان قزاقی: Edil
شمشیر آتیلا
نقل است که آتیلا شمشیری داشت به نام مارس که معتقد بود این شمشیر را خدای جنگ، مارس، به او هدیه کرده‌است داستان از این قرار است که روزی در دوران جوانی در دشتی تنها بود که طوفانی برپا شد. او برای پناه بردن به مکانی امن هراسان می‌دوید تا خود را به سرپناهی برساند. در همین حین در مقابل پایش رعد و برقی بر زمین نشت و آنچه باقی گذاشت یک شمشیر بود با لبه‌ای پهن که آن‌را مارس نام نهاد.[۳]
مرگ آتیلا
آتیلا که در شب زفاف آخرین ازدواجش با ایلدیکو که زنی جوان و زیبا از گوتها بود در اثر خونریزی بینی و به روایتی خونریزی داخلی فوت کرد. هونها جنازه آتیلا را در سه تابوت درون هم قرار دادند تابوت اول که جسد درون آن قرار داشت از طلا، تابوت دوم که تابوت طلایی را درون خود جا داده بود از نقره و سومین تابوت که تابوت نقره درون آن جای می‌گرفت از فولاد بود. تابوت آتیلا را در بستر رود تیزا دفن کردند.[۴]
آتیلا آن چنان محبوب مردم خود بود که در عزای او به جای اشک ریختن رگهای خود را می‌زدند و خون خود را می‌ریختند.[۵]
نوادگان آتیلا
آتیلا فرزندان بسیاری داشت از میان فرزندان او سه تن از پسرانش به نامهای اللاک، دنگیز (دنیز) و ارناخ بر سر تصاحب تاج و تخت پدر به جنگ با یکدیگر پرداختند که این نزاع با پیروزی اللاک همراه بود. امروزه ادعاهایی در مورد انتساب برخی پادشاهان به آتیلا مطرح می‌شود یکی از این ادعاهای معتبر و قابل اثبات، ادعای انتساب تزارهای بلغارستان به آتیلاست. ادعای دیگری که بسیار رایج اما اثبات نشده‌است، انتساب شارلمانی-بنیانگذار امپراطوری مقدس روم - به آتیلا است.
وجهه آتیلا در میان ملل مختلف
در بیشتر کشورهای اروپای غربی وی نمادی از بیرحمی و تجاوزگری است. بر عکس برخی تاریخ‌نگاران وی را پادشاهی بزرگ و شریف دانسته‌اند. آتیلا در فرهنگ مجارها و ترکها و فرهنگهای وابسته یک قهرمان است.[۶] در افسانه‌های اسکاندیناوی نیز از آتیلا به نیکی یاد شده‌است.[۷] در منظومه‌های حماسی آلمانیها آتیلا دیگر یک بلای آسمانی نیست. او پادشاهی است صلح‌جو که میلی به مبارزه و کشور گشایی ندارد. در سرود نیبلونگن این امر بوضوح دیده می‌شود.[۸]
در قزاقستان نیز آتیلا یک قهرمان است و بانک ملی این کشور تصویر او بر روی سکه‌های ۱۰۰ تنگه‌ای حک نموده‌است.[۹]
در سال ۱۸۲۹ محققی به نام یوری هوکا-ونلین (Jurij Huca-Venelin) نظریه اسلاو بودن آتیلا و هونها را مطرح کرد که مورد توجه بسیار قرار گرفت. به دنبال او ایوان اگورویچ زابلین (Ivan Egorevic Zabelin) نیز بر پایه کمک آتیلا به اسلاوها در جنگ با گوتها چنین ادعایی را مطرح کرد و در کتاب خود به نام «آتیلا و روسها» از آتیلا بعنوان حاکم مطلق تمامی روسها (اوکراینیها، روسها و بلاروسها) دانست.[۱۰] انتساب تزارهای بلغارستان به آتیلا باعث محبوبیت او در بلغارستان شده‌است.[۱۱]
کارهای هنری مرتبط با آتیلا
موسیقی
گروه متال نروژی دیمو بورگیر ترانه‌ای درباره آتیلا با نام Hunnerkongens Sorgsvarte Ferd Over Steppene سیر اندوهناک پادشاه هون در میدان جنگ ساخته‌است.[۱۲][پیوند مرده]
گروه هوی متال آیسد ارث ترانه‌ای با نام آتیلا در آلبوم خود به نام The Glorious Burden (رسالت باشکوه) منتشر کرد. در این ترانه از دوران حکمرانی آتیلا سخن به میان آمده‌است.[۱۳]
گروه هوی متال بریتانیایی Saxon در آلبوم سال ۲۰۰۶ خود به نام The Inner Sanctum (حریم باطنی) ترانه‌ای با نام آتیلاپادشاه هون را جای داده‌است.[۱۴]
لونته سورنیی آهنگساز مجاری و عضو گره ایللس آهنگ اپرای راک به نام Attila, Isten kardja (آتیلا، شمشیر خداوند) را ساخته‌است.[۱۵]
قطعه اپرا به نام Attila, König der Hunnen (آتیلا پادشاه هون) توسط جوزپه وردی ساخته شد که اشعارش توسط تمستوکل سلرا و اولین اجرای آن توسط زکریا ورنر در سالن تئاتر شهر ونیز در ۱۷ مارس سال ۱۸۴۶ انجام یافت.
گروه متال مجاری دالریادا ترانه‌ای درباره شکوه آتیلا جد مجارها ساخته‌است این ترانه که در آلبوم سال ۲۰۰۸ این گروه با نام Szlek (بادها) جای گرفته‌است Égnek ostora (تازیانه آسمانی) نام دارد.[۱۶][پیوند مرده]
فیلم
8587
آنتونی کوئین در فیلم The Scourge of God (تازیانه آسمانی) نقش آتیلا را برعهده گرفته‌است در این فیلم سوفیا لورن نیز بصورت افتخاری هنرنمایی کرده‌است.[۱۷]
داگلاس سیرک در فیلم Sign of the Pagan (تایید کافر) به دوران حکمرانی آتیلا پرداخته‌است او در این فیلم نقش آتیلا را به جک پالانس داده‌است.[۱۷]
سریال تلویزیونی آتیلا در سال ۲۰۰۰ میلادی ساخته و سال بعد پخش شد. در این سریال جرارد باتلر نقش آتیلا را برعهده داشت.[۱۸]
سایر
مارگارت تاچر نخست وزیر سابق انگلیس بصورت گسترده‌ای به آتیلای هون مشهور بود.
در سال ۲۰۰۹ بانک مرکزی قزاقستان سکه‌های ۱۰۰ تنگه‌ای با نقش آتیلا ضرب نموده‌است
خلاصه بیوگرافی:
فرمانده و پادشاه معروف هونها(بربرها) پس از کمشتن برادر و تثبیت موقعیت خود در 449م به رم شرقی حمله برد. ابتدا بالکان را چنان ویران ساخت که هیچ که هیچ آتاری از ابادی بجا نماند. در حقیقت سقوط امپراطوری رم شرقی از همین زمان شروع شد. آتیلا سپس به قصد تسخیر اروپای غربی به آن نواحی لشکر کشید.
اما موفق به این کار نشد، وی مجدداَ قصد تسخیر رم غربی را نمود که با وساطت پاپ(لئون کبیر) از این عمل چشم وشید. وی بر اثر حمله قلبی در 453م جان سپرد و با مرگ وی دولت پهناور و ویرانگر هون نیز منقرض گردید
آتیلا (۴۰۵ تا ۴۵۳ میلادی): رهبر قوم هون که در زمان حیاتش بزرگ‌ترین امپراتوری را در اروپا، از رود اورال تا دانوب داشت. در زمان فرمانروایی‌اش وی یکی از مخوف‌ترین دشمنان امپراتوری‌های روم غربی و شرقی بود. رومیان به او لقب تازیانه خداوند داده بودند و به او باج می‌دادند تا کاری به کار رم نداشته باشد.
آتیلا در آغاز به ایران حمله کرد و با شکست مواجه شد. حمله‌ای که او در سال ۴۴۱ میلادی به امپراتوری روم شرقی کرد باعث شد تا تصمیم به حملات بیشتری به سوی غرب بگیرد. وی در اروپا شهرهای بسیاری را نابود و غارت کرد.
مرگ عموی آتیلا به نام روگیلا (راگا و یا روا) در سال ۴۲۴ میلادی موجب شد که او پس از قتل برادرش بلدا (یا بودا) که فرزندان مونجوک بودند و تثبیت موقعیت خود کنترل امپراطوری هون را به دست بگیرد. آتیلا دو بار به بالکان لشکر کشید و پیش از شکست در نبرد چالون از گل (فرانسه امروزی) تا اورلئان پیش رفت؛ وی در ۴۵۲ امپرطور روم غربی والنتینای سوم را از پایتختش راونا بیرون راند و به قسطنطنیه و رم رسید وی از تاختن به این دو شهر خودداری ورزید.
منشا نام آتیلا دقیقاً معلوم نیست چون اطلاعات بسیار کمی درباره اسامی هونها موجود است. ممکن است این نام از کلمه آتیل که در آلتایی قدیم به معنی آب و نیز نام رود ولگا در زبان ترکی است، ایجاد شده باشد. (همچنین این نام را با آتالیق -به معنی پدرخوانده- که عنوانی مهم در قبایل ترک بوده مقایسه کنید) مورخ لهستانی نام آتیلا را بصورت آگویلا بکار برده که معنی کلمه آگوا در زبان لاتین آب است. برخی هم معتقدند که نام آتیلا از ترکیب کلمه ایتلت مجاری (به معنی قاضی) یا آتا در زبان گوتی (آتا -به معنی پدر-از زبان ترکی وارد این زبان شده‌است) با پسوند تصغیر ایلا ایجاد شده‌است. نوشته‌های تاریخی نشان می‌دهد که نام آتیلا در اروپای مرکزی قبل از آتیلای هون نیز رواج داشته‌است. نام آتیلا در زبانهای مختلف به شکل‌های متفاوتی مورد استفاده قرار می‌گیرد بعنوان مثال:
در زبان انگلیسی: Ætla , Attle و Atlee
در زبان ایتالیایی: Attila
در زبانهای اسکاندیناوی: Atli و Atle
در زبان آلمانی: Etzel
در زبان مجاری: Attila، Atilla و Etele
در زبان ترکی: Attila، Atila و Atilla
در زبان قزاقی: Edil
شمشیر آتیلا
نقل است که آتیلا شمشیری داشت به نام مارس که معتقد بود این شمشیر را خدای جنگ، مارس، به او هدیه کرده‌است داستان از این قرار است که روزی در دوران جوانی در دشتی تنها بود که طوفانی برپا شد. او برای پناه بردن به مکانی امن هراسان می‌دوید تا خود را به سرپناهی برساند. در همین حین در مقابل پایش رعد و برقی بر زمین نشت و آنچه باقی گذاشت یک شمشیر بود با لبه‌ای پهن که آن‌را مارس نام نهاد.[۳]
مرگ آتیلا
آتیلا که در شب زفاف آخرین ازدواجش با ایلدیکو که زنی جوان و زیبا از گوتها بود در اثر خونریزی بینی و به روایتی خونریزی داخلی فوت کرد. هونها جنازه آتیلا را در سه تابوت درون هم قرار دادند تابوت اول که جسد درون آن قرار داشت از طلا، تابوت دوم که تابوت طلایی را درون خود جا داده بود از نقره و سومین تابوت که تابوت نقره درون آن جای می‌گرفت از فولاد بود. تابوت آتیلا را در بستر رود تیزا دفن کردند.[۴]
آتیلا آن چنان محبوب مردم خود بود که در عزای او به جای اشک ریختن رگهای خود را می‌زدند و خون خود را می‌ریختند.[۵]
نوادگان آتیلا
آتیلا فرزندان بسیاری داشت از میان فرزندان او سه تن از پسرانش به نامهای اللاک، دنگیز (دنیز) و ارناخ بر سر تصاحب تاج و تخت پدر به جنگ با یکدیگر پرداختند که این نزاع با پیروزی اللاک همراه بود. امروزه ادعاهایی در مورد انتساب برخی پادشاهان به آتیلا مطرح می‌شود یکی از این ادعاهای معتبر و قابل اثبات، ادعای انتساب تزارهای بلغارستان به آتیلاست. ادعای دیگری که بسیار رایج اما اثبات نشده‌است، انتساب شارلمانی-بنیانگذار امپراطوری مقدس روم - به آتیلا است.
وجهه آتیلا در میان ملل مختلف
در بیشتر کشورهای اروپای غربی وی نمادی از بیرحمی و تجاوزگری است. بر عکس برخی تاریخ‌نگاران وی را پادشاهی بزرگ و شریف دانسته‌اند. آتیلا در فرهنگ مجارها و ترکها و فرهنگهای وابسته یک قهرمان است.[۶] در افسانه‌های اسکاندیناوی نیز از آتیلا به نیکی یاد شده‌است.[۷] در منظومه‌های حماسی آلمانیها آتیلا دیگر یک بلای آسمانی نیست. او پادشاهی است صلح‌جو که میلی به مبارزه و کشور گشایی ندارد. در سرود نیبلونگن این امر بوضوح دیده می‌شود.[۸]
در قزاقستان نیز آتیلا یک قهرمان است و بانک ملی این کشور تصویر او بر روی سکه‌های ۱۰۰ تنگه‌ای حک نموده‌است.[۹]
در سال ۱۸۲۹ محققی به نام یوری هوکا-ونلین (Jurij Huca-Venelin) نظریه اسلاو بودن آتیلا و هونها را مطرح کرد که مورد توجه بسیار قرار گرفت. به دنبال او ایوان اگورویچ زابلین (Ivan Egorevic Zabelin) نیز بر پایه کمک آتیلا به اسلاوها در جنگ با گوتها چنین ادعایی را مطرح کرد و در کتاب خود به نام «آتیلا و روسها» از آتیلا بعنوان حاکم مطلق تمامی روسها (اوکراینیها، روسها و بلاروسها) دانست.[۱۰] انتساب تزارهای بلغارستان به آتیلا باعث محبوبیت او در بلغارستان شده‌است.[۱۱]
کارهای هنری مرتبط با آتیلا
موسیقی
گروه متال نروژی دیمو بورگیر ترانه‌ای درباره آتیلا با نام Hunnerkongens Sorgsvarte Ferd Over Steppene سیر اندوهناک پادشاه هون در میدان جنگ ساخته‌است.[۱۲][پیوند مرده]
گروه هوی متال آیسد ارث ترانه‌ای با نام آتیلا در آلبوم خود به نام The Glorious Burden (رسالت باشکوه) منتشر کرد. در این ترانه از دوران حکمرانی آتیلا سخن به میان آمده‌است.[۱۳]
گروه هوی متال بریتانیایی Saxon در آلبوم سال ۲۰۰۶ خود به نام The Inner Sanctum (حریم باطنی) ترانه‌ای با نام آتیلاپادشاه هون را جای داده‌است.[۱۴]
لونته سورنیی آهنگساز مجاری و عضو گره ایللس آهنگ اپرای راک به نام Attila, Isten kardja (آتیلا، شمشیر خداوند) را ساخته‌است.[۱۵]
قطعه اپرا به نام Attila, König der Hunnen (آتیلا پادشاه هون) توسط جوزپه وردی ساخته شد که اشعارش توسط تمستوکل سلرا و اولین اجرای آن توسط زکریا ورنر در سالن تئاتر شهر ونیز در ۱۷ مارس سال ۱۸۴۶ انجام یافت.
گروه متال مجاری دالریادا ترانه‌ای درباره شکوه آتیلا جد مجارها ساخته‌است این ترانه که در آلبوم سال ۲۰۰۸ این گروه با نام Szlek (بادها) جای گرفته‌است Égnek ostora (تازیانه آسمانی) نام دارد.[۱۶][پیوند مرده]
فیلم
8587
آنتونی کوئین در فیلم The Scourge of God (تازیانه آسمانی) نقش آتیلا را برعهده گرفته‌است در این فیلم سوفیا لورن نیز بصورت افتخاری هنرنمایی کرده‌است.[۱۷]
داگلاس سیرک در فیلم Sign of the Pagan (تایید کافر) به دوران حکمرانی آتیلا پرداخته‌است او در این فیلم نقش آتیلا را به جک پالانس داده‌است.[۱۷]
سریال تلویزیونی آتیلا در سال ۲۰۰۰ میلادی ساخته و سال بعد پخش شد. در این سریال جرارد باتلر نقش آتیلا را برعهده داشت.[۱۸]
سایر
مارگارت تاچر نخست وزیر سابق انگلیس بصورت گسترده‌ای به آتیلای هون مشهور بود.
در سال ۲۰۰۹ بانک مرکزی قزاقستان سکه‌های ۱۰۰ تنگه‌ای با نقش آتیلا ضرب نموده‌است
خلاصه بیوگرافی:
فرمانده و پادشاه معروف هونها(بربرها) پس از کمشتن برادر و تثبیت موقعیت خود در 449م به رم شرقی حمله برد. ابتدا بالکان را چنان ویران ساخت که هیچ که هیچ آتاری از ابادی بجا نماند. در حقیقت سقوط امپراطوری رم شرقی از همین زمان شروع شد. آتیلا سپس به قصد تسخیر اروپای غربی به آن نواحی لشکر کشید.
اما موفق به این کار نشد، وی مجدداَ قصد تسخیر رم غربی را نمود که با وساطت پاپ(لئون کبیر) از این عمل چشم وشید. وی بر اثر حمله قلبی در 453م جان سپرد و با مرگ وی دولت پهناور و ویرانگر هون نیز منقرض گردید